به گزارش آحاد حجت الاسلام فلاح شیروانی در همایش اقتصاد مردمی در دانشگاه امام حسین(ع) در توصیف دارایی های هویتی مردم ایران مطالب جالب توجهی را بیان کردند که بخش هایی از آن تقدیم می شود:
آیا مردم ایران مصرف کننده و مسئله های اقتصاد ما هستند یا نیروهای مولد و خلاق اقتصادی؟ ابتدا باید دید تحلیل گران، برنامه ریزان و مدیران حوزه اقتصاد چه نگاهی به این مقوله دارند. در اینجا دو سوال مطرح می شود، اساسا نگاه ما به نقش مردم در اقتصاد ملی چیست و سوال بعدی این است که ما مردم ایران را چگونه می بینیم؟
ما باید از این اندیشه که مردم را در حوزه اقتصاد مسئله بدانیم، دوری کنیم؛ این نگاه که مسئولان باید برای پر کردن شکم آنها به دنبال خلق ثروت بروند، نگاه درستی نیست. نگاه ما باید این باشد که خود مردم در حوزه اقتصاد تحلیل گر هستند، توانایی تشخیص مسیر درست را دارند، نقص ها را پیدا می کنند و چرخه اقتصاد را به جلو می رانند. وقتی ما این نگاه را به مردم داشته باشیم می توانیم با آنها گفت و گو کنیم.
اما چگونه می شود نظریه اول در مورد مردم را از ذهن ها بزداییم؛ ابتدا یک گزاره کوتاهی در این خصوص عرض می کنم. وقتی رهبر انقلاب مکتب امام را توضیح می دهند و تعدادی از خصایص این مکتب را عنوان می کنند، نگاه ایشان به نقش مردم را یکی از این خصایص برمی شمارند و می فرمایند ایشان معتقد بودند که باید صحنه را در اختیار مردم قرار داد چرا که مردم موضوع اصلی هستند و خواست آنها بر همه چیز رجحان دارد.
پس از همه پرسی 12 فروردین 1358 حضرت امام پیامی صادر نمودند. ایشان در سطر این پیام آیه ای از قرآن کریم را درج نمود با این مضمون که می خواهیم بر سر مستضعفان منت بگذاریم البته حضرت امام در توضیح این پیام می فرمایند مستضعف به معنای ضعیف بودن و استضعاف نیست، حتی ایشان می فرمایند امکان دارد یکی از قدرت های ما قدرت ایمان باشد ولی مستضعف هستیم چرا که رفتار مستکبرانه ای با ما صورت گرفته است.
در این پیام حضرت امام تعبیر امامت امت را به کار می برند که شاید برای خیلی ها عجیب باشد. امام با به کار بردن این عبارت 36 میلیون جمعیت آن زمان در کشور را امام می نامند چرا که ایشان با استناد به قرآن می فرمایند آغاز امامت امت را به شما تبریک می گویم!
قانون اساسی می گوید مردم پس از فراغت از کار باید به مسایل معنوی و رهبری کشور بپردازند
ایشان در صحبت های دیگری نیز می فرمایند اساسا ما آمده ایم که شما را رهبر کنیم، وقتی به قانون اساسی جمهوری اسلامی نگاه کنیم درمی یابیم که در آن نیز چنین مطلبی بیان می شود. در اصل 43 قانون اساسی عنوان می شود ما در امور اقتصادی باید تنظیماتی در کشور داشته باشیم که مردم بخشی از ساعات روز را کار کنند و در بقیه این اوقات به وظایف معنوی خود و به رهبری کشور بپردازند.
مقام معظم رهبری می فرمایند ما به الگویی از حکمرانی اعتقاد داریم و به خاطر آن پیامبران، پاکان و نیاکان در طول تاریخ تلاش کردند و ما هم خون دل خوردیم تا در آن الگو اداره جامعه به شدت متکی به شعور مردم باشد. در اینجا باید از خود بپرسیم آیا واقعا جامعه ما این گونه اداره می شود یعنی اگر شعور مردم پایین باشد، کار ما لنگ می ماند در صورتی که ما می گوییم بهتر است مردم کاری به کار ما نداشته باشند، تازه ما که نیت خوبی داریم چنین گمانی در مورد مردم داریم و این به معنای عقب افتادن از انقلاب اسلامی است.
هیچکس در کشور موافق در اختیار دادن صحنه به مردم نیست
در حال حاضر هیچ کس در حکومت با اینکه صحنه را در اختیار مردم قرار بدهیم، موافق نیست، گمان می کنیم اگر فلان قرارداد با فلان کشور بسته شود یا مواردی اینچنین دیگر مسایل مان حل می شود و نیای به حضور مردم نداریم، حتی خود حضرت آقا می فرمایند همه ما در اینجا اشتباه کردیم، یکی از مواردی که ایشان منتقد آن بود، دولتی کردن اداره کشور بود زیرا امام چنین اعتقادی نداشت و من هم نظر ایشان را قبول داشتم اما به غیر از این مسئله مواردی بوده که ایشان می فرمایند اینجا همه ما کارگزاران با هم اشتباه کردیم.
رهبر معظم انقلاب قاعده ای دارند که می گوید اگر نخبگان بایستند، کارگزاران سفیه می شوند و این دقیقا همان فرمایشی است که امام حسین (ع) در خطبه منا یک سال قبل از واقعه عاشورا به نخبگان جهان اسلام در آن دوران می فرمایند. ابا عبدالله در آن خطبه می فرمایند شما باید رهبری می کردید، شما رها کردید و اینان دارند توهمات خود را سر مردم بیچاره پیاده می کنند.
وقتی نخبگان به هر دلیلی سرگردان می شوند و می ایستند، کارگزار توقع پیدا کردن راه را نداشته باشد، او سفیه خواهد شد و سفیهانه رفتار خواهد کرد.
رهبر انقلاب 19 دی 1356 را آغاز تاریخ ایران و جهان عنوان کردند
اگر همه امور در اختیار امام (ره) بود، بدون شک ایشان کشور را به دست مردم می سپرد، حتی می توانم ادعا کنم که کشور را در اختیار زنان قرار می داد. حضرت آقا روز آغاز تاریخ جدید ایران و جهان را 19 دی 56 می دانند یعنی روزی که مردم قم به ویژه زنان این شهر قیام کردند. حضرت امام در این خصوص می فرمایند زنان چهارمردان! شما رهبران ملت هستید من شما را به رهبری قبول دارم، من خواهش می کنم این انقلاب را رهبری کنید والا این انقلاب منحرف می شود.
اگر می خواهید به مکتب امام ملتزم باشید باید اداره کشور را به مردم بسپارید. منظور از این حرف تنها حضور در انتخابات و شوراها نیست بلکه حضور جدی تری را می طلبد. یکی از معیارهای این مهم این است که باید مردم همه چیز را تحلیل کنند، باید حکمرانی در کشور ما به اینجا رسید که اگر شعور مردم پایین بود، کشور در معرض تهدید قرار بگیرد!
مردم باید در حوزه اقتصاد تحلیل داشته باشند و شعور اقتصادی بالایی داشته باشند اما تلاشی در این زمینه صورت نمی گیرد چرا که ما به دنبال مسایلی چون اکتشاف معدن، فروش نفت و … این گونه مسایل هستیم نه استفاده از مردم برای اداره امور. متاسفانه بزرگترین درخواست ما از مردم این شده که تقاضا کنیم مردم پول های خود را در بانک بگذارند؛ این مسئله بدون شک اشتباه است، نه مکتب امام است و نه مکتب پیامبر.
ما از عدم استفاده از مردم در اداره امور ضربه خورده و می خوریم و اگر این وضعیت تداوم داشته باشد، لطمات بیشتری نیز خواهیم خورد چرا که پاسخ بدبختی های بشر انقلاب اسلامی بوده است. برخی از کارگزاران گمان می کنند اگر آنها پشت میز مدیریت و مسئولیت قرار بگیرند، همه چیز حل می شود در حالی که اصلا چنین تفکری درست نیست.
آبشخور فهم رایج، اندیشه اجتماعی است که ما اصلا مردم و جایگاه آنها را از منظر امام به عنوان یک اسلام شناس نمی شناسیم. آبشخور دوم هم بحث انگیزه ها است چرا که بعضی مواقع این انگیزه ها خالص نیست. متاسفانه گاهی برخی از کارگزاران به خاطر منفعت شخصی جلوی یک تصمیم بزرگ و درست را می گیرند.
شاید بتوان گفت مردم ایران به لحاظ دینی مردمی مترقی هستند، حال سوال اینجاست آیا اقتصاد چنین مردمی می تواند متفاوت از سایرین باشد؟ چرا که نه، اساسا در محیط های معنوی مناسبات تغییر می کند، هم خیلی از بازرسی ها لازم نمی شود و هم نگاه تشویق و تنبیه تغییر می کند.
حضرت امام (ره) باور خاصی به مردم ایران داشتند که در حال حاضر چنین باوری در کشور وجود ندارد و موارد و مثال های متعددی در این خصوص ثبت شده است. اندیشه اجتماعی ما از نارسایی رنج می برد و باید وقت بگذاریم تا نگاه مان تغییر کند. حضرت آقا در خصوص مردم سالاری دینی در مکتب حضرت امام می فرمایند این مردم سالاری هم عمیق و هم صادقانه بود و دموکراسی غربی ها نه عمیق است و نه صادقانه.
خواست انسان برای حضرت امام (ره) مهم بود
رهبری منظور از عمیق بودن در فرمایشات حضرت امام را دیدگاه های انسان شناختی آن حضرت می دانستند چرا که امام (ره) نگاه متفاوتی به انسان داشتند. ایشان انسان را خلیفه الله، نقطه عطف راز هستی، اشرف مخلوقات، هدف خلقت و … و … می دانستند و به همین جهت بود که خواست انسان برای حضرت امام (ره) مهم بود.
امام معتقد بود اگر مردم چیزی را اراده کنند هیچ قدرتی در دنیا نمی تواند در برابر آنها قد علم کند. این سخن امام یک اندیشه قرآنی است چرا که خداوند در قرآن کریم می فرمایند اگر مردم اراده کنند من خودم به صحنه می آیم و وقتی خدا وارد صحنه بشود دیگر آن صحنه را باید فعل الله و شاهکار نامید و شاهکار هم معجز است یعنی همه را به عجز می اندازد و هیچ کس نمی تواند با خواست و اقدام خدا مقابله کند. هم امام خمینی (ره) و هم مقام معظم رهبری بارها از انقلاب اسلامی به عنوان معجزه یاد کرده اند.
مقام معظم رهبری در بیانیه دوم خرداد می گوید ما به دنبال حرکت عمومی هستیم، جوانان متعهد برای حل مسایل خیز بردارند تا بقیه مردم هم به دنبال آنها حرکت کنند؛ اگر حرکت عمومی شکل بگیرد، اراده ملی جان مایه پیشرفت همه جانبه می شود.
من باور نمی کنم سخنان حضرت آقا در خصوص اقتصاد مردمی را کسی جدی بگیرد چون کار از جای دیگری خراب است، آنها مکتب امام را خوب درک نکرده اند و در حال حاضر نیز نمی توانند بپذیرند که حضرت آقا چنین سخنانی را بیان می کند. حضرت امام می خواستند کل مردم را به کشور بدهند و حضرت آقا نیز با اینکه اقتضائاتی را در نظر می گیرند اما همین نظریه امام را دارند و تلاش های فراوانی در این خصوص انجام داده ند.
