نسخه شنیداری این یادداشت را می توانید از بالای این نوشتار پخش کنید.

ما به یک حرکت عمومی به سمت آن چشم‌انداز نیاز داریم؛ باید یک حرکت عمومی در کشور راه بیفتد؛ البتّه این حرکت وجود دارد منتها بایستی انضباط پیدا کند، سرعت پیدا کند و پیشرفتش به سمت آن چشم‌انداز محسوس باشد. این حرکت طبعاً‌ با محوریّت جوان متعهّد است؛ جوانهای متعهّد، محور این حرکتند.(1/3/1398)

رهبر انقلاب در این دیدار که با دانشجویان برقرار شده بود از یک کلیدواژه جدید و راهبردی دیگری رونمایی کردند و به تفصیل از مبانی و شیوه های تحقق و پیامدهای سیاسی و دلالت های اجتماعی آن سخن گفتند. کلیدواژه به چند دلیل اهمیت راهبردی پیدا می کند. اینکه از مبانی اتخاذ شده باشد و دوم اینکه دارای فرایند و شیوه تحقق باشد و در گام سوم نیز از دلالت ها و پیامدهای سیاسی و اجتماعی برخوردار باشد. شاید مهمترین دلیل هم توان حل مساله در افق های تمدنی باشد که یک کلیدواژه را در قامت اهمیت استراتژیک قرار می دهد. از این لنز اگر به “حرکت عمومی” نگاه بکنیم، یک نوآوری در ادبیات معظم له در نسبت با مساله های تمدنی انقلاب را شاهد خواهیم بود که توان گفتمان سازی را هم داراست. حرکت عمومی شاید عبور از حرکت نخبگانی صرف یا حرکت در ساحت کارگزارانی هم باشد.

توقع رهبری برای رسیدن به چشم انداز بیانیه گام دوم انقلاب، یک اتفاق در سایز جمهوریت با مولفه های سه گانه انضباط و سرعت و محسوسیت است. یعنی فراروی از دوگانه عامل و ساختار در جامعه شناسی هم می تواند باشد که مخاطب این بیان نه یک فرد و عامل خاص یا یک ساختار مشخص رسمی که اتفاقا جوان متعهد انقلابی در نسبت با عموم مردم است. افق نگاه ایشان ناظر بر فضاست که متغیر سومی غیر از افراد و نهادها یا همانطوری که گذشت، متفاوت از عامل ها و ساختارهای اجتماعی است.

این حرکت عمومی که قرار است موتور محرک و بانی تحقق چشم انداز تمدنی بیانه گام دوم هم باشد، بدون شک با حوزه عمومی منفعل هابرماس هم متفاوت است. در اندیشه رهبر انقلاب، حرکت عمومی یک جنبش و استراتژی مبتنی بر آگاهی جمعی برای معماری اجتماعی است و نه یک بستر حزب زده یا باندآلود و پرترافیک از افتراق ها و اختلاف ها که با عنوان حوزه عمومی، در صدد کاستن از فشارهای دولتمردان و روشنفکران و بطور کلی حوزه قدرت تلقی می شود. در واقع این حرکت جمعی، حیات خلوت مردم برای فرار از چنگ دولت یا قدرت یا رسانه و تفکر نیست که فی نفسه یک حوزه قدرت نو ولی غیررسمی و نه ساختارزده جهت همراه کردن عموم جامعه برای مشارکت در معماری سیاسی و فرهنگی و اقتصادی است. لاین و خط جدیدی برای افق گشایی در ساحت های مختلف جامعه که نظام تولید و مصرف را به هم نزدیک می کند و اساسا بالا و پایین جامعه را بهم گره می زند. یک جنبش انتقادی و مخدر عمومی و مقابل دولت یا ساختارها هم نیست.

 یک خوانش نوین از هرم قدرت که بازیگران متفاوت و بیشتری را به رسمیت می شناسد و یک کثرت در عین وحدت قابل توجهی را رقم می زند. حضور عینی و مترقی مردم در سطوح تصمیم سازی و تصمیم گیری و حذف هرگونه بی تفاوتی، بی طرفی و مصرف کنندگی محض در ظرف جامعه که قدرت را به طرز پرشتابی به دامن جمهوریت می کشاند و یک مردم سالاری واقعی و بدون تعارف و نمایش را ثمر می بخشد. “ببینید، درست توجّه کنید! یک حرکتِ عمومیِ معقول و منضبط ! وقتی میگوییم منضبط، یعنی حرکت، غوغاسالارانه و بَلبشویی و مانند اینها نباشد؛ گاهی حرکتهای عمومی با بلبشو و غوغاسالاری و مانند اینها همراه است؛ آنها ارزشی ندارد-“(1/3/1398)

 این فراز از فرمایش رهبر انقلاب اسلامی نیز ناظر بر این است که قرار بر تحقق آنارشیسم و هرج و مرج و به تعبیر برخی از فیلسوفان غرب، استبداد عوام نیست. یک حرکت معقول و متین و منضبطی که دارای شکل و فرم و ایده و جهت و مبانی است که البته ویژگی های چهارگانه ای را هم برای تحقق این فرایند می شمارند که در حیطه این گفتار نبوده و از وسع این یادداشت خارج است و در شماره های دیگری به تفصیل در باب این چهار ضلعی خواهیم نوشت. الغرض که امتدادبخشی به ادبیات “حرکت عمومی” و گفتمان سازی در سایه سار این کلیدواژه نیاز به گفتگوها و قلم زدن ها و رفت و برگشت های بیشتر و تخصصی تری دارد که وجه نوآوری و تمایز و استعداد مفهومی اش در مدل سازی جنبش های تمدنی روشن تر شود و زمینه را جهت جریان سازی های کلان تری فراهم نماید.