به گزارش آحاد، حجت الاسلام والمسلمین دکتر عسگر دیرباز، نماینده مجلس خبرگان رهبری در گفتوگویی به بررسی «کاربست علوم انسانی در مردم سالاری دینی» پرداخت.
وی در ابتدا به تعریف علوم انسانی پرداخته و گفت: برای شناخت نسبت علوم انسانی با انتخابات باید ابتدا سراغ تعریف علوم انسانی رفت و آن را شناخت؛ برای علوم انسانی دو تعریف وجود دارد. تعریف اول اینکه علوم انسانی علومی است که با روش تجربی درباره جوامع انسانی مطالعه میشود. و تعریف دوم هم این است که اگر جامعه بخواهد به حیات خود ادامه دهد با پدیدههایی مواجه میشود به مجموع این پدیدهها علوم انسانی گفته میشود. در وجه تمایز این دوتعریف میتوان از علوم روانشناسی نام برد بنابرتعریف اول علم روانشناسی جزو علوم انسانی هست و بنابر تعریف دوم نیست.
رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران بیان کرد: در علوم انسانی آنچه رایج است این است که با روش تجربی وارد بحث میشوند؛ اما انحصاری در این روش نیست و خود غربیها از روشهای تفّهمی و یا انتقادی هم استفاده میکنند. ما هم از منظر اسلامی میتوانیم به علوم انسانی ورود کنیم و از یافتههای پیشین خود که یا از وحی به دست ما رسیده است یا از طریق علوم عقلی به موضوعات علوم انسانی بنگریم.
نماینده مجلس خبرگان رهبری درباره نسبت و رابطه علوم انسانی با انتخابات گفت: علوم انسانی به تعریف دوم که گفته شد میان دانشمند و سیاستمدار فرق میگذارد. وظیفه دانشمند توصیف پدیدههای اجتماعی است و کار سیاستمدار این است که با استفاده از توصیفات دانشمند و با توجه به هنجارها و ارزشهای جامعه اهدافی را تعریف کند و برای رسیدن به آنها برنامهریزی کند.
استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد که در غرب که برای پیش بینی رأی مردم به کاندیداها و یا احزاب به سراغ انگیزههای رأی دهندگان میروند و از آنجایی که انگیزه رأی دهندگان در دموکراسی غربی فقط منافع فردی است کار دشواری نیست اما در جوامع اسلامی انگیزههای متفاوت است ممکن است مردمی انگیزههای اقتصادی برایشان اهمیت داشته باشد، ممکن است در دورهای موضوعات فرهنگی اولویت باشد و گاه ممکن از عزت و اقتدار ملی وجه مشخصه انگیزه مردم باشد.
رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در ادامه گفت: وقتی رهبر انقلاب اسلامی یا مراجع تقلید میگویند شرکت در انتخابات فریضه و واجب شرعی است اینجا دیگر اینکه من به چه کسی رأی میدهم مسأله دوم است و مسأله اول وجوب شرکت در انتخابات است.
وی در خصوص جایگاه و نقش مردم در مردمسالاری دینی گفت: اگر ما جریان حقی داشته باشیم؛ ولی اکثر مردم برای اقامه این حق همراهی نکنند کاری از پیش نمیبریم پس فرمایش حضرت آقا که میفرمایند «مردم همه کارهاند» واقعا مردم همه کاره هستند. اگر مردم پای کار نباشند حکومتهای برای بقای خود متکی به اجانب و بیگانگان میشوند مثل حکومت سابق. تا مردم همراه نباشند نه ولی فقیه بلکه پیامبر اکرم(ص) و امیر مؤمنان(ع) هم نمیتوانند کاری کنند. امیر مؤمنان(ع) به خاطر عدم همراهی مردم 25 سال خانهنشین شدند. اگر مردم همراهی نکنند موسی بن جعفر(ع) به زندان هم میروند در حالی که باید در رأی حکومت بنشینند.
حجت الاسلام و المسلمین دیرباز در پایان با بیان این که نباید مردم را فقط موقع انتخابات به رسمیت بشناسیم و این نوع نگاه با رهنمودهای رهبر انقلاب در تناقض است، ابراز داشت: مردم همیشه و در همه اوقات همه کاره نظامند؛ اما متأسفانه در مقام عمل میبینیم برخی مسئولان اینگونه نیستند که مردم را همه کاره بدانند باید تلاش کنیم تا دولتمردان از پایینترین آنها کارمندان تا بالاترینشان خود را نوکر مردم بدانند مثلا رهبر معظم انقلاب میفرمایند واگذاری امور به بخش خصوصی این یعنی به رسمیت شناختن مردم در همه حوزههای کشور اما میبینیم. بانکها و دولتها همچنان تصدیگری میکنند. مردم اینها را میبینند و این عملکرد ضعیف مدیران و مسئولان را مشاهده میکنند.